Elisabeth Leijnse: Cécile en Elsa. Strijdbare freules. Een biografie.

Uitgeverij de Geus  2015                                  507 blz.

Aan het begin van deze eeuw kwam een Nederlandse bank opslagruimte tekort. In een van hun kluizen stond een kist, anderhalve meter hoog en breed, een meter diep, van de familie De Jong van Beek en Donk. De bank leverde de kist in 2003 af op kasteel Eyckenlust. Elisabeth Leijnse was een jaar eerder begonnen aan haar onderzoek naar de oudtantes van de huidige bewoonster van het kasteel. De kist bleek een schat aan documenten te bevatten waar Leijnse uit mocht putten: cahiers met jeugdherinneringen, dagboeken, brieven, geïllustreerde familieboeken et cetera.
Dit lijvige boek, een dubbelbiografie, speelt zich af eind negentiende en begin twintigste eeuw. We lezen over de eerste feministische golf, belangrijke Nederlandse componisten, antisemitisme, oorlogen, opvoeding, overspel en zusterschap. De hoofdpersonen zijn de zussen Cécile en Elsa de Jong van Beek en Donk. In het eerste deel van het boek staat hun jeugd centraal. De adellijke meisjes werden door hun ouders op een voor die tijd bijzondere wijze opgevoed: cultureel, creatief, protestants, vrijzinnig, maar wel zeer beschermd. In het tweede deel gaat het voornamelijk over het wel en wee van Cécile. Zij trouwt met de superrijke bouwondernemer Adriaan Goedkoop, maar ze hebben geen gelukkige relatie. Cécile zet zich met al haar energie in voor de vrouwenbeweging en speelt een prominente rol bij de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898 in Den Haag. Ze schrijft drie romans, waarvan de eerste zeer succesvol is, namelijk: Hilda van Suylenburg. Dan verschuift de focus naar Elsa. Zij heeft een moeizaam huwelijk met componist Alphons Diepenbrock, die een jarenlang slepende affaire heeft met zijn (ex)-leerling Jo. De zusjes zijn aanvankelijk zeer op elkaar gesteld en hebben een bijna symbiotische relatie. Later gaan ze ieder hun eigen weg en raken ze zelfs lange tijd gebrouilleerd. Daarbij helpt het niet dat Elsa zich drie keer herkent in het hoofdpersonages van Céciles romans.
Cécile en Elsa won de biografieprijs 2016 en is genomineerd voor de Libris geschiedenis van dit jaar. Het is een leerzaam boek, dat leest als een spannende roman.