David Grossmann: Een vrouw op de vlucht voor een bericht

Cossee Amsterdam         2009
vertaald uit het Hebreeuws (2008)                                   686 blz.

Een vrouw, Ora, en een man, Avram, maken een wandeling van enkele weken door hun land, Israël. Ze kennen elkaar van de tijd dat ze als pubers in het ziekenhuis liggen. Dat geldt ook voor Ilan. Het was het begin van een bijzondere vriendschap. Ora heeft al jaren een relatie met Ilan en heeft twee zonen. Een van hen heeft na het vervullen van zijn driejarige dienstplicht opnieuw getekend voor een belangrijke actie van het leger. Ora is zo bang om te horen dat hij is omgekomen, dat ze zich onbereikbaar maakt door te gaan wandelen. Stukje bij beetje komen we erachter wat zich in het verleden van deze personages heeft afgespeeld. Het zijn gewone mensen in buitengewone omstandigheden. We lezen hoe het is om voortdurend in angst te leven en hoe de oorlog ingrijpt in het leven, over het moeizame contact van de Israëliërs en de Arabieren.  

Mijn voorstelling van Israël was die van een dor en droog land. Grossmann laat zijn personages door de prachtige natuur van het Israëlpad lopen, waar veel bloemen staan. Een schril contrast met de dagelijkse oorlogsdreiging. Een bijzonder boek, dik, maar makkelijk leesbaar, dat een enorme indruk op me heeft gemaakt.  

Sofi Oksanen: Als de duiven verdwijnen

Antohos Amsterdam         2012           vertaald uit het Fins door Marja-Leena Hellings            280 blz.

De Finse schrijfster van deze roman, waarin het gaat over de geschiedenis van Estland in de vorige eeuw, heeft een Estse moeder. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Estland bezet door de Duitsers, die daarmee de Russen opvolgden. Daarna werd het land jarenlang door de Sovjet Unie overheerst. Hoe overleef je als burger van een land dat zo lang te lijden heeft door onderdrukking?
Er zijn drie hoofdpersonages: de onbetrouwbare profiteur Edgar, die met alle winden meewaait, zijn neef Roland met wie hij aanvankelijk als woudbroeder tegen de Russen verzet pleegt en die andere keuzes blijft maken, en zijn vrouw Juudit. Omdat zij bij de homoseksuele Edgar liefde en sex tekortkomt, stort zij zich in een relatie met een hoge Duitse officier, bij wie zij in dit opzicht wel aan haar trekken komt.
Aan het eind zijn de belangrijkste open plekken ingevuld: hoe is het Roland vergaan en wat is er gebeurd met zijn geliefde Rosalie? Niettemin vind ik dat het boek ingewikkeld in elkaar zit. Er wordt gewisseld van tijd, namelijk van de jaren veertig en zestig, en het perspectief ligt bij verschillende personages, van wie sommigen dan weer een andere identiteit hebben aangenomen. Ik moest in het begin echt mijn best doen om een beetje grip op het boek te krijgen.

Renate Dorrestein: Weerwater

Uitgeverij Podium          Amsterdam                       2015 

300 blz.

 

Renate Dorrestein is uitgenodigd om voor een bepaalde tijd gastschrijver van Almere te zijn. Kort nadat ze haar intrek heeft genomen in het haar toegewezen glazen tuinhuisje, voltrekt zich een ramp. De hele wereld, op Almere na, lijkt te zijn vergaan. Er bevinden zich zo’n vijfduizend mensen in de stad, meest vrouwen, maar ook enkele honderden ontsnapte gevangenen. Met elkaar moeten zij proberen er het beste van te maken en dat lukt maar zeer matig. Het is een soort ‘what if’-verhaal, wat zou er gebeuren als …  Dorrestein kan haar fantasie de vrije teugel geven: bij gebrek aan familie worden een soort van clans gevormd, alle vrouwen storten zich op de schaarse mannen die er zijn, omdat ze een kind willen krijgen, de zwaarste criminelen, die zich verschanst hebben in het Kasteel, komen regelmatig op vrouwenrooftocht.

Tijdens het lezen had ik nogal eens het idee dat ik een stripverhaal onder ogen had. Het meest genoten heb ik van het eerste deel, waarin Dorrestein ons op humoristische wijze laat zien wat deze tweede grote stad van Flevoland zo aantrekkelijk maakt.  

Ernest van der Kwast: De ijsmakers

De bezige Bij    Amsterdam                        2015

300  blz.

 Consumptie-ijs bestaat al sinds eind negentiende eeuw. Dat de Italianen het lekkerste ijs maken, wordt algemeen erkend. In bijna elke stad in Nederland bevindt zich minstens één Italiaanse ijssalon, vaak voorzien van een naam die aan het land van herkomst herinnert, zoals ‘Venezia’. Zo’n ijssalon, die al generaties lang in bezit is van dezelfde familie, speelt een grote rol in dit boek. De eigenaars ervan leven gedurende de warmste helft van het jaar in Nederland en werken zich dan uit de naad. De rest van het jaar wordt in Italië doorgebracht. Hun kinderen groeien maandenlang op onder de hoede van grootouders en komen dan in de zomervakantie naar Nederland. Er wordt van hen verwacht dat ze hun ouders opvolgen in de zaak. Het gezin Talamini woont in een dorpje in de Dolomieten, boven Venetië. Er zijn twee zoons: Lucas, die ijsmaker wordt en met de mooie Sophia trouwt, en de oudste Giovanni, die dichter wordt en de hele wereld afreist om poëziefestivals bij te wonen. Die keuze voor het dichterschap wordt niet begrepen door zijn naaste familie, die hem liever zag meewerken in hun Rotterdamse ijssalon. Op een dag doet Lucas hem een opmerkelijk verzoek, iets wat de lezer vermoedelijk al lang ziet aankomen. Giovanni stemt erin toe en dat heeft grote gevolgen.

Van der Kwast brak door in 2010 met de autobiografische bestseller Mama Tandoori. De ijsmakers is weliswaar wat voorspelbaar, maar leest plezierig door de mooie schrijfstijl en de interessante verhalen over de ijsmakers en de internationale poëziewereld.  

 

 

 

P.F Thomése: De onderwaterzemmer

Atlas Contact                  Amsterdam/ Antwerpen     2015
253 blz.

Deze roman bestaat uit drie delen. Het eerste deel heet 'Nachtrivier' en speelt zich af in 1944. Een veertienjarige jongen, Tin van Heel, probeert samen met zijn vader 's nachts een rivier over te steken naar gebied dat al bevrijd is op de Duitsers. De vader komt echter nooit aan. Tin wordt in een roeibootje weer naar huis gebracht. Zijn hele leven blijft hij zich hierover schuldig voelen tegenover zijn moeder. Het tweede deel heet 'Iets rechtzetten' en speelt zich af in 1974 in Afrika. Tin is daar samen met zijn vrouw om hun Foster Parents kind, de albino Salif, op te zoeken. Al bij aankomst op het vliegveld gaat het mis: hun bagage is gestolen. Daarna belandt het echtpaar al snel voornamelijk door hun eigen toedoen in een levensbedreigende situatie. Het is alsof de geschiedenis zich herhaalt, want opnieuw voelt Tin zich in gebreke gebleven tegenover de thuisgeblevene, in dit geval zijn dochter Nikki. In het laatste deel, dat 'Boven water' heet en in 2004 in Havana speelt, krijgt het boek een verrassende, positieve wending. Ik vind deze afloop niet zo geslaagd.De twee eerste delen zijn spannend en je wordt in het verhaal meegezogen. Er zit echter veel herhaling in en je beleeft de gebeurtenissen mee met de hoofdpersoon, die alles vanuit zijn gevoel benadert en steeds wel erg domme beslissingen neemt.

Maarten 't Hart: Magdalena

Uitgeverij De Arbeiderspers  Amsterdam - Antwerpen   2015
250 blz.

Kort na Ik kom terug van Adriaan van Dis is er nu van de hand van Maarten 't Hart dit boek over zijn moeder verschenen. En net als Van Dis heeft 't Hart al eerder autobiografische romans geschreven. De moeder in dit boek, Magdalena, is een vrouw met bijzondere karaktertrekken. De meest opvallende daarvan is haar achterdocht. Ze is voortdurend bang dat haar man eropuit is een of ander 'mokkel' te versieren, zonder dat daar volgens hun zoon Maarten enige reden voor is. Verder probeert ze uit alle macht te verhinderen dat Maarten, een echte bolleboos, naar de hbs gaat, wat hij zelf nu juist zo graag wil. Ook is zij extreem bang uitgevallen, met name voor vrijwel alle dieren.
Het boek begint met de beschrijving van een groot deel van Maartens voorouders en familieleden. Daarna gaat het min of meer chronologisch over Magdalena's leven. Een interessant gedeelte vind ik dat over de oorlogsperiode. Maartens ouders waren niet 'fout', maar zij waren ook geen verzetshelden, wat hij wel graag gezien had. Zoals veel Nederlanders overleefden ze de oorlog zonder al te grote problemen, door zich zo onopvallend mogelijk te gedragen. Natuurlijk is er ook weer veel aandacht voor het christelijk geloof. De ik-figuur legt uit hoe allerlei zaken die in de Bijbel staan en die door veel protestanten voor waar worden aangenomen, onmogelijk kunnen hebben plaatsgevonden.
Ik vond het wel een aardig boek, maar zo nu en dan ook wel wat flauw, bijvoorbeeld als voor de zoveelste keer Magdalena's paranoia met betrekking tot de 'mokkels'wordt beschreven.

Ian McEwan: De kinderwet

De Harmonie Amsterdam            2014

Rechter Fiona Maye zit opeens in een huwelijkscrisis. Haar man staat op het punt een affaire te beginnen met een jongere vrouw, omdat zijn retaltie met Fiona seksueel op een heel laag pitje brandt. Hij wil wel bij zijn vrouw blijven, maar zij wijst hem resoluut de deur. Het grijpt haar aan, maar haar werk biedt veel afleiding. Zo is er een zeventienjarige jongen die, samen met zijn ouders een noodzakelijke bloedtransfusie weigert, omdat dat in strijd is met zijn geloof als Jehova's getuige. Fiona wordt voor lastige leuzes geplaatst, zowel in als buiten de rechtbank.
De roman speelt zich af in hedendaags Londen. De sfeer is rustig, de gebeurtenissen doen ertoe. Het is een aangenaam leesbaar boek van deze gewaardeerde schrijver.