zondag 10 januari 2016

Joke van Leeuwen: De onervarenen

Querido  Amsterdam  2015
237 blz.


In de negentiende eeuw vertrekt een groep arme mensen onder leiding van de Maatschappij voor overzeese verplaatsing per schip naar Midden- of Noord-Amerika. De reis is zwaar en ter plekke wachten hen niet de gouden bergen die waren beloofd.
We zien alles door de ogen van een jonge vrouw, Odile, die in gezelschap van haar man en moeder meegaat. Bij veel mensen in de groep komt het slechtste naar boven, als de omstandigheden zich tegen hen keren. De gebeurtenissen zijn soms ontroerend. Zo is het vast vaak gegaan, denk ik dan. Op ander momenten zijn ze droogkomisch, door het beperkte perspectief van vooral de jonge Odile. Ik heb er zeer van genoten.

Jan Brokken: De kozakkentuin

Atlas Contact  Amsterdam  Antwerpen   2015
320 blz.

Als fan van de boeken van Jan Brokken had ik veel zin in dit boek. Brokken beschrijft hierin de vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Dostojevski. Over de geschiedenis van de familie Von Wrangel schreef hij eerder in Balitische Zielen. Dit waargebeurde verhaal speelt zich af halverwege de negentiende eeuw en wordt verteld vanuit Alexander, die jaren jonger is. Hij ziet Dostojevski voor het eerst als die op weg is naar het vuurpeloton. Dat gaat op het laatste moment niet door, maar Dostojevski wordt wel voor vele jaren verbannen naar Siberië, waar hij dwangarbeid moet verrichten. Alexander wordt daar officier van justitie. Er ontstaat een hechte vriendschap tussen de beide mannen. Alexander koopt een datscha (buitenhuis), waar ze samen een mooie tuin bij aanleggen: de Kozakkentuin.
Ik word niet erg geraakt door de belevenissen van de mannen; ze blijven beiden op afstand. Ik kwam tijdens het lezen wel in de sfeer van 'moedertje Rusland' in de negentiende eeuw, zoals dat onder andere door Tolstoj is beschreven: de adel, de officieren, de verstandshuwelijken, de eindeloze reisafstanden van zoveel 'werst', de liefdespassie.

dinsdag 8 december 2015

Jens Christiaan Grondahl: Portret van een man


Meulenhoff  Amsterdam           2014
vertaald uit het Deens   door Femke Blekkingh-Muller    2015       367 blz.

Deze roman speelt zich grotendeels af in Denemarken, met uitstapjes naar Berlijn en Rome. De man van wie een portret wordt gemaakt volgen we over een periode van ongeveer een halve eeuw. Hij verliest op jeugdige leeftijd zijn moeder en breekt dan met zijn vader, omdat die meteen een nieuwe verhouding begint. Later wordt hij een enthousiaste leraar. Het boek gaat vooral over zijn relaties met vrouwen. Het heeft een filosofisch tintje, doordat de ik-figuur zichzelf allerlei belangrijke vragen stelt, zoals: Is het genoeg om gelukkig te worden, als je in het leven kiest voor de gulden middenweg? Hoe stel je je op in een maatschappij die te maken heeft met migratie? Hoe gaat je als leraar om met de verminderde interesse van de leerlingen in kunst en literatuur? Waar draait het om in het leven? Volg je hart is het antwoord dat gegeven wordt. Dat doet de hoofdpersoon en hij kent daarin ook zijn grenzen.

maandag 30 november 2015

Kathy Mathijs: Smaak, een bitterzoete verkenning

De Bezige Bij     Amsterdam                 2015
399 blz.                              non-fictie

Kathy Mathijs is een Vlaamse die in Nederland woont. Zij is schrijfdocent en zij schrijft over Engelse literatuur en eten. Ze is heel geïnteresseerd in alles wat met voedsel te maken heeft. Dit boek gaat, zoals de titel al aangeeft, over smaak. De titels van de hoofdstukken luiden onder meer: zoet, zout, zuur, bitter, vettig, puur en pittig. Alles wat zij over de desbetreffende smaak kwijt wil, heeft zij opgeschreven. Dat is heel veel, maar het verveelt niet. In het hoofdstuk 'bitter' gaat het over bittere tranen en een bitter hart, over bitterkoekjes en -ballen, maar ook over koffie en thee, over geluiden en muziek, vergeten groenten en tasters en supertasters. De smaak 'pittig' brengt herinneringen op aan scherpe smaken van vroeger en studentenmaaltijden, de kennismaking met de Indiase keuken, gember en kaneel, stille en luidruchtige specerijen, kookboeken en het belang van hoe eten eruitziet.
Het is een zeer persoonlijke ontdekkingsreis in de wereld van de smaak, waarbij de taal en de literatuur een grote rol hebben gekregen.

woensdag 28 oktober 2015

Anne-Gine Goemans: Honolulu King

Ambo/Anthos   Amsterdam                                  2015
346 blz.

De tachtigjarige Hardy is de eigenaar van een Indische toko. Hij gaat veel op bezoek bij zijn geliefde vrouw Christina, die dement is en sinds enige tijd in een verzorgingstehuis woont.  Zijn twintigjarige kleindochter Synne, een studente geschiedenis, helpt hem met het maken van pasteitjes en spekkoek en ook de twee overgebleven leden van zijn vroegere Hawaï-band de Honolulu Kings zijn regelmatig in de keuken te vinden. Hij vindt het heel erg als er uitgerekend tegenover zijn toko een Japans sushirestaurant komt. Hardy heeft namelijk zeer slechte herinneringen aan dat land, die dateren uit de Bersiaptijd. Net als zijn vader wil hij lid worden van de vrijmetselaars. Als hij bij dat chique genootschap vertelt dat hij als wraak voor het op wrede wijze doden van zijn gezinsleden negen moorden heeft gepleegd, weten zijn broeders niet wat zij hiermee aan moeten. Intussen krijgt Synne een relatie met een getrouwde man en willen de Honolulu Kings weer gaan optreden.
Anne-Gine Goemans had eerder succes met haar debuut, Ziekzoekers, en vooral met Glijvlucht. Ook deze nieuwe roman vind ik zeer geslaagd: een origineel, humoristisch en sympathiek verhaal.

maandag 12 oktober 2015

Esther Gerritsen: Roxy

De Geus  2014   213 blz.

Er staan twee agenten voor Roxy's deur, die komen vertellen dat haar man Arthur is omgekomen. Later hoort ze dat hij samen met zijn assistente in de auto is omgekomen, waarin beiden naakt werden aangetroffen..
Roxy is op haar zeventiende bij de veel oudere Arthur ingetrokken. Het was een soort vlucht uit het ouderlijk huis geweest, waar ze te maken had met een zwaar alcoholische moeder. Ze is moeder van de driejarige Louise en schrijfster.
Roxy's reactie op de gebeurtenissen is nogal opvallend: ze laat de begrafenis regelen door haar mans assistente Jane; de zorg voor haar dochter laat ze steeds meer over aan de oppas Feike; en ze heeft seks met de begrafenisondernemer. Samen met Jan, Feike en Louise maakt ze een reis naar Frankrijk. Daar brengt haar vreemde gedrag haar op gespannen voet met de twee vrouwen, die haar vooral tot steun willen zijn.
Wat me goed bevalt aan deze kleine roman zijn de aparte, maar knappe dialogen. Roxy is een bijzonder personage: in de loop van de gebeurtenissen ontsnapt ze steeds meer aan mijn empathie, maar ze intrigeert wel.

Rosita Steenbeek: Rose. Een familie in oorlogstijd

AmbolAnthos  Amsterdam     2015
629 blz.

Dit boek, de levensgeschiedenis van de grootmoeder van de schrijfster, heb ik met veel genoegen gelezen.
Rose wordt in 1905 geboren als kind van een Duitse vader en een joodse moeder. Ze is nog jong als haar vader bij zijn vriendin gaat wonen. Ze was dol op hem, maar nu wil ze niets meer met hem te maken hebben. Gelukkig blijft er nog veel over om van te genieten: het contact met haar grote familie, de uitstapjes naar Waddeneiland Wangeroog, het Duitse culturele leven. Tijdens een korte vakantie in Heidelberg ontmoet ze Gerhard, een Nederlandse dominee. Ruim een jaar later, in 1930, woont ze als zijn vrouw in de pastorie in Ransdorp, en kort daarna in die van Klaaswaal, een dorp onder de rook van Rotterdam.
Het is de tijd van het opkomend nazisme in Duitsland, gevolgd door de Tweede Wereldoorlog. Rose neemt een bijzondere positie in als Duitse Jodin. Al loopt zij zelf geen direct gevaar, ze moet wel meemaken dat haar uitgebreide joodse familie voor een groot  deel omkomt in de concentratiekampen en dat de gehate agressor haar geliefde Duitsland is.
Rose is een ingetogen en licht verteld verhaal over een dappere vrouw, dat zich afspeelt tijdens een zwarte periode van onze geschiedenis. Ook in de eenentwintigste eeuw blijven dit soort levensverhalen boeiend.